Het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) maakt op verschillende plaatsen in Vlaanderen verkeerslichten klaar om later dit jaar intelligent te functioneren. Intelligente verkeerslichten (iVRI’s) communiceren met andere verkeerslichten en met de smartphone van weggebruikers. Door data te verzamelen spelen ze in op het verkeer waardoor het veiliger en vlotter wordt met minder uitstoot.
Via een navigatieapp maken weggebruikers zich automatisch en vanop afstand kenbaar aan de verkeerslichten. Die kunnen vervolgens het verkeer analyseren en kijken wie er voorrang krijgt, afhankelijk van het type weggebruiker en de actuele situatie op het kruispunt. Ze verbeteren de verkeersstroom door te berekenen hoe lang elke weggebruiker groen nodig heeft.
Zo kan tijdens een drukke ochtendspits op hetzelfde kruispunt de lichtenregeling anders zijn dan op een rustige zondagochtend. Nood- en hulpdiensten krijgen steeds prioriteit: als zij komen aanrijden met zwaailichten en sirene, krijgt hun rijrichting automatisch groen.
Voor andere weggebruikers wordt geanalyseerd wie voorrang krijgt. Welk gewicht er aan een type weggebruiker wordt toegekend, bepaalt de lokale wegbeheerder per kruispunt.
“Lokale actoren zijn het best geplaatst om te oordelen wat hun omgeving nodig heeft om ze veiliger te maken. Dankzij de iVRI's kan een groep vooraf aangemelde fietsers of schoolkinderen een voordelige lichtenregeling krijgen. Vrachtwagens kunnen op toegangswegen tot havens beter doorstromen zodat de uitstoot vermindert”, stelt Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters.
Weggebruikers krijgen via een app informatie over de verkeerssituatie op hun route, zoals de wachttijden tot groen, naderende hulpdiensten en zelfs snelheidsadvies, zodat de weggebruiker zijn snelheid kan aanpassen en het kruispunt veilig en energie-efficiënt kan oversteken, door bijvoorbeeld minder vaak te vertragen of te versnellen.
“Vandaag staan we aan de start van de uitrol van ongeveer 250 intelligente verkeerslichten over heel Vlaanderen. De locaties worden bepaald samen met onder andere de vervoersregio’s en de lokale besturen. Op een twintigtal kruispunten zijn er vandaag voorbereidende werken om gewone verkeerslichten om te bouwen tot intelligente versies. Denk aan locaties als Hasselt, Mol, Gent en Roeselare”, zegt minister Peeters
De werkzaamheden die vandaag worden uitgevoerd zijn een technische voorbereiding. Dit najaar volgt de installatie van de software die ervoor zorgt dat de lichten kunnen connecteren met navigatieapps om zo intelligent te kunnen werken.
Mobilidata
Intelligente verkeerslichten zijn een belangrijk onderdeel van het Vlaamse Mobilidata-programma dat – ondersteund door het Leuvense onderzoekscentrum imec – het verkeer in Vlaanderen veiliger, vlotter en duurzamer wil maken door vernieuwende technologische mobiliteitsoplossingen. Het Vlaamse verkeerslandschap verbeteren, vraagt veel expertise en een hechte samenwerking, ook met een aantal private partijen.
“Innovatie biedt ons enorme mogelijkheden om stappen vooruit te zetten, ook inzake mobiliteit en verkeersveiligheid. De intelligente verkeerslichten zijn een eerste stap om ons niet allen vlotter, maar ook duurzamer en veiliger door het verkeer te loodsen. Dit is slechts de eerste stap. Slimme communicatie tussen verschillende weggebruikers en uitwisselen van data kunnen nog grote voordelen bieden. Dankzij ondermeer de expertise van imec en de ondersteuning die we vanuit VLAIO bieden, kunnen we het verkeer in Vlaanderen een pak veiliger maken”, zegt Vlaams minister van Innovatie Hilde Crevits.
Zowel verkeerslichten die worden beheerd door het AWV als deze van de steden en gemeenten, komen in aanmerking om omgebouwd te worden naar intelligente systemen. Lokale besturen kunnen zelf eenvoudig iVRI’s aankopen. De contracten zijn als opdrachtencentrale aanbesteed. Dat wil zeggen dat onder meer alle Vlaamse steden en gemeenten, evenals vervoersmaatschappij De Lijn, De Werkvennootschap en Lantis er gebruik van kunnen maken.
Verkeerslichten die verbinding kunnen maken met smartphones roepen echter vragen op inzake privacy. “Anonieme locatiedata bestaan niet”, reageert de Leuvense professor Bart Preneel, een wereldautoriteit op het vlak van cryptologie en afdelingshoofd van de eenheid Computerbeveiliging en Industriële Cryptografie (COSIC) aan de KU Leuven.
